Quản trị công ty ở Việt Nam: chỉ mới ở mức sơ khai

(TBKTSG Online) - Một báo cáo kết quả khảo sát của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) và Tổ chức Tài chính quốc tế (IFC) thuộc Nhóm Ngân hàng Thế giới được công bố ngày 14-12 tại TPHCM cho thấy, tình hình quản trị công ty tại Việt Nam chỉ ở mức sơ khai.

Khảo sát này được thực hiện trên 100 công ty niêm yết lớn nhất trên Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HXN) và TP.HCM (HOSE), chiếm hơn 90% tổng giá trị vốn hoá thị trường trên cả hai sở giao dịch chứng khoán.

Kết quả khảo sát cho thấy tình hình thực hiện thông lệ tốt về quản trị công ty của doanh nghiệp đạt ở mức dưới trung bình (43,9%). Kết quả này dựa trên 5 lĩnh vực khảo sát, gồm quyền của cổ đông, đối xử công bằng với cổ đông, vai trò của các bên liên quan, minh bạch thông tin, và trách nhiệm của hội đồng quản trị.

Trong năm lĩnh vực trên, các công ty Việt Nam được đánh giá tuân thủ tốt việc đối xử công bằng với cổ đông (65,1%), nhưng lại tệ trong việc thực hiện quyền của các bên có quyền lợi liên quan (29,2%), trách nhiệm của hội đồng quản trị (35,3%) và minh bạch thông tin (39,4%).

Các công ty được khảo sát thể hiện yếu kém trong việc công khai và minh bạch thông tin về tính độc lập của công ty kiểm toán, thông tin về kiểm soát nội bộ, không có thông tin về chính sách và chương trình quan hệ với nhà đầu tư….

Xét về ngành, thì ngành y tế và ngành tài chính (được cộng gộp cả ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản) lần lượt có điểm số cao nhất và nhì về chất lượng quản trị công ty. Nguyên nhân là do quy định trong hai ngành này chặt chẽ hơn và được giám sát sát sao hơn. Trong khi đó ngành dầu khí được đánh giá có chất lượng quản l‎ý công ty thấp nhất trong các ngành.

Theo Phó chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Kim Liên, về tổng thể, kết quả khảo sát ban đầu này tương đối phù hợp với Việt Nam. Bà Liên cho biết, hiện quản trị công ty tại Việt Nam chỉ đang ở giai đoạn đầu áp dụng, và thực hiện từ trên xuống, tức nếu nhà nước có qui định bắt buộc thì các công ty thực hiện cho có, chứ không ‎ý thức về lợi ích quản trị công ty đem lại.

“Các công ty niêm yết được xem là bộ phận tiên tiến nhất và minh bạch nhất trong nền kinh tế, nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu chung của quốc tế. Báo cáo là để giúp thấy được chúng ta đang ở đâu?”, bà Liên nói.

Theo bà Liên, báo cáo dựa trên những thông tin minh bạch công khai, nên phản ánh đúng cái nhìn của nhà đầu tư từ bên ngoài. Do đó, dù trên thực tế doanh nghiệp hoạt động tốt như thế nào, nhưng không minh bạch thông tin, thì sẽ không được nhà đầu tư đánh giá cao.

Theo ông Juan Carlos Fernandez Zara, giám đốc Dự án Quản trị công ty của IFC, quản trị công ty là cách tổ chức công ty giúp tạo ra các hiệu quả, và truyền thông tốt hơn đối với các nhà đầu tư và ngân hàng, do đó giúp doanh nghiệp dễ huy động vốn hơn. “Các nhà đầu tư quốc tế ngày càng tập trung hơn vào thông lệ quản trị công ty quốc tế. Rồi các bạn sẽ thấy vốn đi vào đâu”.